Informacje podstawowe
Rodzina zastępcza to środowisko opiekuńczo-wychowawcze, mające spełniać zadania środowiska rodzinnego w imię dobra dziecka. Pod pojęciem rodziny zastępczej rozumie się każdą rodzinę, w której dziecko zostało umieszczone w celu sprawowania nad nim pieczy i w celu jego wychowania, a która nie jest jego rodziną naturalną.
Rodzina zastępcza to taka rodzina, która zapewnia opiekę i wychowanie dziecku pozbawionemu całkowicie lub częściowo opieki rodzicielskiej, które z powodu przeszkód natury prawnej (rodzice nie zostali pozbawieni władzy rodzicielskiej) nie może być przysposobione. Rodzina zastępcza może być ustanowiona także dla dziecka, które mogłoby zostać adoptowane (nie ma przeszkód natury prawnej), ale z różnych przyczyn nie udaje się znaleźć dla niego rodziny adopcyjnej.
W wypełnianiu swoich funkcji rodzina zastępcza kieruje się dobrem przyjętego dziecka i poszanowaniem jego praw. Opiekę nad powierzonym dzieckiem sprawuje osobiście, z wyjątkiem przypadków, gdy z powodów zdrowotnych lub losowych nie jest to możliwe, albo gdy dziecko okresowo przebywa w szczególności w sanatorium, szpitalu, domu pomocy społecznej, specjalnym ośrodku szkolno-wychowawczym lub w innej placówce zapewniającej opiekę i wychowanie uczniom w okresie pobierania nauki poza miejscem stałego zamieszkania.
Formami rodzinnej pieczy zastępczej są:
1. rodzina zastępcza:
a) spokrewniona,
b) niezawodowa,
c) zawodowa, w tym zawodowa pełniąca funkcję pogotowia rodzinnego i zawodowa specjalistyczna;
2. rodzinny dom dziecka.